Bawełniane torby ze „złotymi myślami” Krakowskiej Szkoły Prawa Karnego to nowy projekt Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego, popularyzujący wiedzę o prawie karnym.
„Można usiłować podżeganie” – teza głoszona przez prof. Piotra Kardasa z Uniwersytetu Jagiellońskiego oznacza, że odpowiedzialność karna za podżeganie nie jest uzależniona od skutecznego nakłonienia innej osoby, by ta popełniła przestępstwo. Sprawca nakłaniający kogoś do popełnienia przestępstwa może odpowiadać także za nieskuteczne podżeganie, jeżeli jego zachowanie bezpośrednio zmierzało do wywołania u innej osoby zamiaru dokonania czynu zabronionego.
Teza o możliwości usiłowania podżegania wynika ze skrzyżowania tzw. formy stadialnej (usiłowania) z formą współdziałania, jaką jest podżeganie.
„Do podżegania, stanowiącego odrębny od form sprawczych czyn zabroniony, znajdują zastosowanie regulacje odnoszące się do tzw. stadialnych postaci popełnienia przestępstwa. Oznacza to, że podżeganie może być popełnione w formie usiłowania” – podkreśla w komentarzu do art. 18 k.k. prof. Piotr Kardas.
Kwalifikacja prawna czynu osoby, która usiłowała nakłonić kogoś do popełnienia przestępstwa, składa się z art. 13 § 1 w zw. z art. 18 § 2 w zw. z art. XYZ (w miejscu XYZ pojawia się każdorazowo przepis określający konkretne przestępstwo, do którego sprawca nakłaniał inną osobę, np. zabójstwo czy oszustwo).
Zagadnienie dopuszczalności łączenia formy stadialnej z podżeganiem doczekało się uchwały 7 sędziów Sądu Najwyższego, który 21 października 2003 r. stwierdził: „Podżeganie może być popełnione w formie usiłowania, i to zarówno wtedy, gdy usiłujący bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach określonych w przepisach części szczególnej kodeksu karnego jak i wtedy, gdy bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania” (uchwała 7 sędziów SN z dnia 21 października 2003 r., I KZP 11/03).
Sąd Najwyższy zajmował się „łańcuszkiem” złożonym z dwóch podżegań, a sprawcy zarzucono popełnienie ich usiłowania.
Uznano, że możliwe jest rozszerzenie odpowiedzialności karnej na etap poprzedzający dokonanie podżegania do podżegania. Skoro podżeganie może polegać na nakłanianiu innej osoby do dokonania kolejnego podżegania, a samo podżeganie jest czynem zabronionym, który można usiłować, to dopuszczalny jest również łańcuszek polegający na usiłowaniu podżegania innej osoby do podżegania kolejnej osoby do popełnienia czynu zabronionego.
Możliwość krzyżowania się usiłowania z podżeganiem (i pomocnictwem) jest przedmiotem kontrowersji i wielu dyskusji między przedstawicielami Krakowskiej Szkoły Prawa Karnego. Przykładowo prof. Andrzej Zoll konsekwentnie podnosi, że rozszerzanie zakresu kryminalizacji na zachowania zagrażające dobru prawnemu w sposób wysoce abstrakcyjny – a takim zachowaniem jest usiłowanie odniesione do łańcuszkowego podżegania – wywołuje wątpliwości co do zgodności takiego generalnego rozwiązania z Konstytucją RP.
Bawełniane torby z karnistycznymi hasłami dołączane są bezpłatnie do publikacji Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego w wybranych księgarniach w całej Polsce (sprawdź listę księgarni współpracujących z Instytutem). Wkrótce zaprezentujemy kolejne hasła wraz z torbami, na których się znalazły.
Elementy graficzne toreb zaprojektował Bartosz Mamak, współtwórca grupy artystyczno-projektowej Big Poster i czasopisma BIG POSTER ZIN. Patronem medialnym projektu jest portal Karne24.com.
Copyright © 2017 by KIPK
Foto: Bartosz Mamak
