7 listopada 2025 r. Sejm rozpatrzył projekt ustawy mającej poprawić bezpieczeństwo ruchu drogowego. Przewidziano min. penalizację wyścigów drogowych, wprowadzono nowe wykroczenia, utrzymano obligatoryjną konfiskatę aut. Sposób procedowania projektu budzi jednak wątpliwości.

Mimo funkcjonowania Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego, rząd przedłożył w Sejmie własny projekt nowelizacji (zobacz druk sejmowy nr 1451). Zaś sejmowa Komisja Nadzwyczajna ds. zmian w kodyfikacjach zwróciła się o jego zaopiniowanie do… przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej. Ekspertyza nie zostawiła suchej nitki na przedłożonym projekcie.

Czy nie warto było zasięgnąć opinii kodyfikatorów, zanim projekt przesłano do Marszałka Sejmu?

Wiele poważnych zastrzeżeń

Po pierwszym czytaniu przedłożenia na posiedzeniu Sejmu, 22 lipca 2025 r. rządowy projekt skierowano do Komisji Nadzwyczajnej do spraw zmian w kodyfikacjach. W tym momencie historia zaczęła zataczać koło.

Przewodnicząca Komisji Nadzwyczajnej poseł Barbara Dolniak zwróciła się do prof. Włodzimierza Wróbla – przewodniczącego Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego – z wnioskiem o ocenę przedłożenia. Opinia prof. W. Wróbla ukazała się 28 sierpnia 2025 r. Na 18 stronach wypunktowano absurdy, luki i nieścisłości, jakimi obarczona jest proponowana nowelizacja.

• Zobacz: opinia o rządowym projekcie przygotowana przez prof. Włodzimierza Wróbla

Oto kilka przykładowych wątpliwości i cytatów z ekspertyzy prof. W. Wróbla:

1. udział w zgromadzeniu, także bierny i nieumyślny, staje się wykroczeniem,
2. niejasna definicja zgromadzenia zorganizowanego przez posiadaczy pojazdów, w tym brak logiki w samej konstrukcji przepisu,
3. obowiązek zgłoszenia zgromadzenia dotyczyć będzie także zgromadzeń użytkowników rowerów, hulajnóg elektrycznych, wózków inwalidzkich czy elektrycznych deskorolek. „Trudno przyjąć, by taka była intencja projektodawców, niemniej zaproponowane przez nich brzmienie przepisu do takich absurdalnych konsekwencji prowadzi”;
4. niespójność przepisów o zgromadzeniach z udziałem pojazdów z ogólnymi regulacjami dotyczącymi zgromadzeń publicznych,
5. wprowadzenie penalizacji nowych czynów na dalekim przedpolu – w tym np. przygotowania do wyścigu drogowego – niepoparta żadnymi danymi,
6. ograniczanie praw i wolności obywatelskich sprzecznie z konstytucyjną zasadą proporcjonalności,
7. „sposób działania ustawodawcy jest powszechnie opisywany w prawoznawstwie jako ustawodawstwo incydentalne, będące standardowym przykładem populizmu penalnego”.

A dotarliśmy dopiero do szóstej z 18 stron ekspertyzy…

Każdy sobie rzepkę skrobie?

Realia zaprezentowanego procesu legislacyjnego skłaniają do kilku zasadniczych pytań.

• Przede wszystkim, czy tak powinno wyglądać tworzenie prawa karnego?
• Jaką rolę ma pełnić Komisja Kodyfikacyjna, której rząd nie pyta o zdanie w kwestiach kluczowych projektów wnoszonych pod obrady Sejmu.
• Czy dopiero Sejm ma korzystać z pomocy kodyfikatorów i prosić o zaopiniowanie rządowych nowelizacji, z rezultatem w postaci gruntownej krytyki przygotowanych rozwiązań.
• Kto ponosi odpowiedzialność za napisanie projektu, który – jak się okazało – nie został przemyślany i wymagał istotnych poprawek w kwestiach wręcz fundamentalnych. Należało je wprowadzić, zanim ujrzały światło dzienne.

Wszystko to dało się z łatwością zrobić przy współpracy z Komisją Kodyfikacyjną Prawa Karnego, powołaną właśnie po to, by uchronić system prawny od kolejnych nieprzemyślanych i niespójnych zmian psujących prawo karne.

Czy prawo karne w Polsce nadal tworzone będzie na zasadzie: każdy sobie rzepkę skrobie?

Cover-foto wygenerowano przy użyciu narzędzia Gemini.