Przy rosnącym zainteresowaniu problematyką środków zabezpieczających równocześnie wiele fundamentalnych kwestii, które ich dotyczą, nie zostało dotychczas jednoznacznie przesądzonych – pisze w swojej książce dr Małgorzata Pyrcak-Górowska.
Autorka zajęła się zagadnieniem detencji psychiatrycznej, rozumianej jako umieszczenie niepoczytalnego sprawcy czynu zabronionego w zakładzie psychiatrycznym. Jest to środek zabezpieczający określony w art. 93a § 1 pkt 4 Kodeksu karnego.
Art. 93a. § 1 k.k.: Środkami zabezpieczającymi są:
1) elektroniczna kontrola miejsca pobytu;
2) terapia;
3) terapia uzależnień;
4) pobyt w zakładzie psychiatrycznym.
„Publikując książkę myślałam, że ona pewnie już nie bardzo jest aktualna. W końcu opierałam ją na danych sprzed kilku lat, potem nadeszła nowelizacja prawa w zakresie środków zabezpieczających, a media donosiły o nieprawidłowościach w stosowaniu detencji. Sąd Najwyższy wydał kilka ważnych orzeczeń i wydawało mi się, że standard umieszczania ludzi w szpitalach psychiatrycznych zasadniczo się zmienił” – komentuje dziś dr Pyrcak-Górowska, wracając do 2017 r., gdy to jej książka ukazała się drukiem.
Praca składa się z trzech części. W pierwszej kolejności autorka kreśli genezę, historię i cele stosowania detencji psychiatrycznej. Drugi, główny rozdział książki to analiza modeli orzekania oraz wykonywania detencji psychiatrycznej w świetle obowiązujących regulacji prawnych, poglądów doktryny i orzecznictwa. Rozdział ten zawiera szczegółowe analizy przesłanek stosowania detencji psychiatrycznej, procedury orzekania detencji psychiatrycznej (w tym obrony obligatoryjnej, postępowania dowodowego, składu sądu) oraz jej wykonywania.
Trzecia część książki to wyniki badań empirycznych dotyczących orzekania i wykonywania detencji psychiatrycznej, opracowane na podstawie akt niemalże 200 spraw prowadzonych w latach 2006–2011 w 13 sądach rejonowych w różnych miastach Polski.
„Nie można prowadzić dyskusji o przepisach prawa odnoszących się do detencji psychiatrycznej bez wiedzy o tym, jak w praktyce one funkcjonują i czy spełniają swój cel. Tymczasem w polskiej nauce brak jest wyników aktualnych, szerokich badań
naukowych na ten temat” – czytamy we wprowadzeniu do książki.
Autorka podkreśla, że tematyka detencji jest wciąż niezwykle aktualna. „Mamy prawie końcówkę roku 2019, a ja widzę świeże orzeczenie, w którym sąd zdecydował się umieścić bezterminowo w szpitalu psychiatrycznym człowieka, który… kradł prąd” – komentuje karnistka zwracając uwagę na to, że przed sądami i prawnikami jeszcze sporo pracy, by prawidłowo stosować obowiązujące przepisy.
Dr Małgorzata Pyrcak-Górowska jest doktorem nauk prawnych, asystentem w Katedrze Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego i Katedrze Medycyny Sądowej Collegium Medicum UJ, adwokatem, ekspertką Krakowskiego Instytutu Prawa Karnego.
Wydawcą książki „Detencja psychiatryczna orzekana jako środek zabezpieczający w świetle badań aktowych” jest Krakowski Instytut Prawa Karnego. Kliknij aby zobaczyć więcej informacji o książce.
Foto MPG: Piotr Malec & KIPK
Coverfoto & Bookfoto: KIPK
