„Dostęp do zawodów prawniczych oraz zasady odbywania aplikacji od lat stanowią̨ przedmiot kontrowersji, sporów i różnych, czasami radykalnych reform” – piszą w „Palestrze” profesorowie Piotr Kardas i Maciej Gutowski.
„Formuła relacji uczeń́– mistrz jako podstawa szkolenia aplikacyjnego stanowi najlepszą znaną, chociaż niedoskonałą, metodę̨ nauczania umiejętności praktycznych stanowiących podstawowy cel aplikacji adwokackiej” – wskazują autorzy.
Przygotowanie do zawodu
Zdaniem autorów nauka zawodu adwokata polega na uzyskaniu przez aplikanta niezbędnego minimum umiejętności praktycznych, polegających m.in na wykładni i zastosowaniu prawa w odniesieniu do konkretnych stanów faktycznych, relacji z klientem, zasad etyki zawodowej, zagadnień́ ochrony powierzanej tajemnicy, relacji z innymi adwokatami oraz organami wymiaru sprawiedliwości.
„Podstawą modelu aplikacji powinien być stosunek patronatu”.
Autorzy podkreślają, że w znacznym zakresie praktyczna nauka zawodu adwokata opiera się̨ na indywidualnych umiejętnościach, zdolnościach i know-how patrona. Co więcej, model szkolenia opartego na osobistej relacji patrona i aplikanta ma zdecydowaną przewagę nad innymi, alternatywnymi formami kształcenia zawodowego aplikantów.
System idealny?
Autorzy stoją na stanowisku, że już̇ wstępna analiza obecnego sposobu kształcenia aplikacyjnego przeciwstawionego z rzeczywistymi formami i sposobami szkolenia na poziomie izb adwokackich wskazuje, że potrzebna jest zmiana nie tylko w sferze mechanizmu wyznaczania i monitorowania patronatu, ale także w zakresie w jakim organy Adwokatury wspierają szkolenia przyszłych adwokatów. Jednocześnie prof. Gutowski i Kardas wskazują, że powyższe trudności ujawniają się przeważnie w dużych izbach.
„Konieczne jest podjęcie zdecydowanych działań w kierunku zapewnienia, by patronat miał charakter rzeczywisty, a nie stanowił jedynie dopełnienia wymogów formalnych”.
Jeżeli za podstawę̨ modelu szkolenia zawodowego adwokatów przyjmiemy indywidualną relację miedzy aplikantem a patronem, konieczne jest podjęcie starań pozwalających na wspieranie przygotowania zawodowego i stosownego wynagrodzenia dla aplikantów, którzy przez wykonywanie zawodu pod kierunkiem i nadzorem patronów o mniejszej liczbie klientów lub prowadzących wyspecjalizowaną praktykę zostaną przygotowani do wykonywania zawodu – wskazują autorzy.
Ich zdaniem znaczącemu wzmocnieniu powinna ulec kontrola samorządu adwokackiego nad sposobem wykonywania patronatu przez adwokata (obecnie patron zobowiązany jest jedynie dokonać corocznego, pisemnego sprawozdania mającego na celu ocenę pracy aplikanta).
Zdaniem autorów jest to tylko namiastka kontroli, jaka powinna zostać wprowadzona. W ich ocenie zasadnym jest rozważenie m.in. zobowiązania patrona do uczestniczenia w kolokwiach zdawanych przez aplikanta, co pozwoli mu na dostrzeżenie i omówienie braków w zakresie kształcenia aplikanta na każdym etapie jego szkolenia.
Artykuł „Propozycje modelowych założeń reformy aplikacji adwokackiej” ukazał się w czasopiśmie „Palestra” nr 1-2/2018.
Autorami artykułu są prof. dr hab. Maciej Gutowski oraz prof. dr hab. Piotr Kardas.
Foto: Piotr Malec & KIPK
